W życiu najważniejsza jest przyjaźń. To ona kształtuje charakter człowieka, wzbogaca jego życie. Dla prawdziwego przyjaciela ludzie są w stanie zrobić naprawdę dużo. Główni bohaterowie filmu Chłopiec w pasiastej piżamie w reżyserii Marka Hermana wiedzą o tym najlepiej. Film ten jest piękną opowieścią o przyjaźni dzieci, które nie oceniają człowieka po wyglądzie, ale sięgają do jego duszy.

Bruno (Asa Butterfield) i Szmul (Jack Scanlon), główni bohaterowie filmu Marka Hermana, stoją po dwóch stronach barykady. Akcja toczy się w trakcie II wojny światowej. Pierwszy z chłopców jest ośmioletnim synem niemieckiego oficera, który przeprowadza się z rodziną na wieś. W pobliżu ich nowego domu znajduje się obóz, w którym przetrzymywani są Żydzi. Szmul jest jednym z nich. On i pozostali mieszkańcy „farmy” całe dnie chodzą w pasiakach, czyli „piżamach”. Chłopców połączyła przyjaźń na śmierć i życie. Jeden nie rozumiał życia drugiego, ale to nie umniejszało siły ich uczucia.

Film ten jest opowieścią o akceptacji drugiego człowieka, bez względu na jego pochodzenie, wygląd czy grubość portfela. „Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu” powiedział lis do tytułowego bohatera książki Mały Książę autorstwa Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. Tą zasadą kierowali się Bruno i Szmul. Spędzali ze sobą czas, bo dobrze się czuli się w swoim towarzystwie, różnice majątkowe i społeczne nie miały znaczenia. Niestety dorośli nie kierowali się taką samą zasadą. Wprawdzie Elsa (Vera Farmiga), matka Brunona, nie była świadoma przeznaczenia obozu, ale wystarczała jej informacja, że mieszkają tam Żydzi. Nie pozwoliła synowi tam chodzić. Chłopiec wymykał się, by spędzić czas ze Szmulem. Mały mieszkaniec obozu obnażał przed Brunonem zakłamanie niemieckich oficerów, którzy chcieli przekonać ludność swego kraju, że Żydzi w obozach prowadzą dostatnie życie pełne rozrywek. Ojciec Brunona (David Thewlis) działał zgodnie z poleceniem przełożonych.

Chłopiec w pasiastej piżamie może być uznany za dramat wojenny. Jednak to nie wojna jest tu najważniejszym tematem. Owszem, akcję można bardzo łatwo umiejscowić w czasie i przestrzeni, ale II wojna światowa jest tylko wstępem do opowieści o konieczności burzenia murów pomiędzy różnymi nacjami. Myślę, że reżyser chciał pokazać, że wszyscy są równi, nie ma lepszych i gorszych. Chłopiec w pasiastej piżamie mógłby posłużyć za film-manifest tych, którzy walczą o równe prawa wszystkich ludzi. To sprawia, że obraz jest ponadczasowy, jego wymowa nie traci na aktualności. Z drugiej strony dzieło Hermana jest fabularnym filmem historycznym, jednak nie typowym. Cały świat jest widziany oczami dziecka, ośmioletniego chłopca, który nie do końca rozumie, co się wokół niego dzieje. Nauczyciel próbuje go indoktrynować, jednak Bruno się temu przeciwstawia. Instynktownie wyczuwa, że to jest złe.

Aktorzy dobrze odegrali swoje role, jednak na szczególną pochwałę zasługuje Jack Scanlon. Ten młody aktor swoją grą pokazał, jak bardzo żydowskie dzieci nie rozumiały, dlaczego trafiły do obozu i co się działo z członkami ich rodziny, którzy nagle znikają. Minusem tej kreacji był zbyt zdrowy wygląd bohatera. Według powszechnej opinii mieszkaniec obozu powinien być chudszy, ale to drobiazg. Asa Butterfield również wywiązał się ze swojego zadania bardzo dobrze. Ta para idealnie się uzupełniała. Pozostali bohaterowie wypadli na ich tle dość blado. Postać grana przez Verę Farmigę była zbyt naiwną osobą i ślepo słuchającą męża. Niektórych widzów mogła irytować jej postawa. Dorosła kobieta, która nie potrafiła przeciwstawić się mężowi i w ogóle nie interesowała się tym, co ją otacza. Sama nie wyciągała żadnych wniosków z wydarzeń, których była świadkiem. Elsa jest idealnym przykładem jednostki podporządkowanej systemowi, jednak reżyser mógł to lepiej ukazać poprzez większą liczbę scen z jej udziałem.

Do minusów tego filmu należy zaliczyć brak realizmu. W rzeczywistości rozmowy Szmula i Brunona przy płocie musiałyby być zauważone albo przez innych mieszkańców obozu albo przez żołnierzy pilnujących tego miejsca. Ponadto gdyby zrobienie podkopu byłoby tak łatwe, prawdopodobnie jakiś więzień próbowałby uciec. Jednak są to drobne usterki, które nie obniżają wartości filmu. Raczej sprawiają, że obraz Hermana jest traktowany jako rodzaj baśni, która pokazuje prawdę uniwersalną.

Film Chłopiec w pasiastej piżamie jest wartościowym filmem, szczególnie dla młodzieży, ponieważ w sposób interesujący pokazuje prawdę o obozach dla Żydów. Nie ma tam zbyt dużej liczby faktów historycznych, które mogłyby nudzić nastoletniego widza. Młody wiek głównych bohaterów pozwala na łatwiejsze poznawanie prawdy historycznej, ponieważ dla Brunona i Szmula także była ona tajemnicą. Fragmenty filmu Marka Hermana mogłyby być wykorzystane na lekcjach historii i na pewno byłyby bardziej sugestywne niż podręcznik.

OCENA AUTORA: 9,5/10

Autor: Marta Szweda

Zdjęcie: Wikipedia